ΚΑΙ ΟΙ ΘΕΟΙ ΔΕΝ ΓΟΥΣΤΑΡΟΥΝ ΤΗΝ ΙΔΑΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

 

Πριν από 500 χρόνια κυκλοφόρησε το βιβλίο, έργο κλασικό, του σερ Τόμας Μωρ. Το έπιασες; Στον κύριο είχε δοθεί ο τίτλος sir πριν πέντε αιώνες στην Αγγλία. Τότε, εμείς τα ελληνόπουλα κυκλοφορούσαμε ακόμα ραγιάδες του οθωμανού, και ο Thomas More, και τόσοι άλλουι σπουδάζανε στις Οξφόρδες. Με τον ασιάτη κατακτητή στο κεφάλι μας δεν υπήρχαν σχολεία και κολέγια για τους απογόνους της κλασικής αρχαιότητας, της φωτεινής εποχής που άνοιξε την πόρτα στις υστερώτερες κοινωνίες.

Ο σερ Τόμας Μωρ, πολιτικός και φιλόσοφος, γεννήθηκε Φεβρουάριο του 1478, και πέθανε το 1535, σα σήμερα 6 Ιουλίου. Ονόμασε «Ουτοπία» το βιβλίο για το οποίο κάνουμε λόγο. Ουτοπία, λέξη προερχόμενη από το συνδυασμό δύο ελληνικών λέξεων, Ου και Τόπος.

 

Τι είναι αυτή η Ουτοπία του Τόμας Μωρ, του αγιοποιημένου από την καθολική Εκκλησία διότι ο σερ τα είχε χώσει άγρια στους προτεστάντες, και στον άλλον θρησκευτικό ανταγωνιστή, τον Λούθηρο. Άγιος άνθρωπος αυτός που βοηθά να μη χάσει πελάτες το Βατικανό από άλλα δόγματα. Μη ξεφεύγουμε, όμως.

Στα λατινικά πρωτοεκδόθηκε το 1516 η Ουτοπία, όπου ο συγγραφέας περιγράφει την ''Ιδανική Πολιτεία''. Εκεί όπου θα κυριαρχούν ισότητα, κοινοκτημοσύνη, ειρήνη, ανεξιθρησκεία, δεν θα χρειάζονται αστυνόμοι, δικηγόροι. Δεν θα εκμεταλλεύεται άνθρωπος, άνθρωπο. Αλήθεια, ο Θεός έχει προβλέψει τέτοιο θαύμα;

 

Όχι, βέβαια. Επειδή οι θεοί αγαπάνε τους φτωχούς. Επειδή οι θεοί θέλουν να υπάρχουν φτωχοί -  χωρίς την ύπαρξη τους μένουν άνεργοι οι θεοί. Οι φτωχοί, οι λατρεμένοι των θεών και των οραματιστών και των επαναστατών είναι αυτοί που γεννάνε τους πλούσιους. Από καταβολής αυτό είναι έργο, όχι το τούμπα του.

Ο Τόμας Μωρ βέβαια μελέτησε τους Έλληνες, ιδιαίτερα την ''Πολιτεία’’ του Πλάτωνα, και ο ίδιος κατέληξε πως είναι αδύνατη η ιδανική κοινωνία. Δεν πιστεύει στην ιδανική πολιτεία. Γιατί; Επειδή, όπως ισχυρίζεται, η ιδανική κοινωνία επιτυγχάνεται μόνον με καλούς ανθρώπους. Να, η τεράστια αλήθεια! Η απόλυτη αλήθεια. Πώς να λειτουργήσει π.χ. δημοκρατία όταν ψηφίζουν άτομα που δεν ασπάζονται τη δημοκρατία. Που δεν ενδιαφέρονται για το γενικό καλό, παρά μονάχα για το προσωπικό τους συμφέρον - ούτε κι αυτό είναι σε θέση να εκτιμήσουν. Πώς, λοιπόν, να στηθεί ο ιδανικός κόσμος, η ιδανική πολιτεία με ψεύτες, με κλέφτες, με εκβιαστές, με τεμπέληδες, με...

Πήγαν κάπου στις όχθες του Ρίο ντε λα Πλάτα οι Ιησουίτες, αρχές 17ου αιώνα, να φτιάξουν τη νέα Ιερουσαλήμ, ένα κράτος άγιο. Το παραμύθι άντεξε 160 χρόνια, μέχρι το 1767. Ποιος ασχολείται σήμερα με την Ουτοπία, με την ουτοπική κοινωνία. Παραμένει απλά ιδανική