Σημαντικές αλλαγές συνθέτουν τον νέο Ποινικό Κώδικα με στόχο την προστασία ευάλωτων ομάδων και την αυστηρότερη αντιμετώπιση των εγκλημάτων.
Επιδιώκεται επίσης, η ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας των πολιτών και η προστασία του κοινωνικού συνόλου από την εγκληματικότητα και η ενδυνάμωση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς την Πολιτεία και τη Δικαιοσύνη.
Με βάση το Σχέδιο Νόμου για την αναθεώρηση διατάξεων του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, που παρουσίασε ο Υπουργός Δικαιοσύνης Κώστας Τσιάρας στη σημερινή συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, υπό την προεδρία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, αυστηροποιούνται τα βαριά ιδιαζόντως ειδεχθή εγκλήματα, τα σεξουαλικά εγκλήματα, και τα εγκλήματα κατά των ανηλίκων και έμφυλης βίας και παράλληλα, αυξάνεται ο χρόνος της υφ΄ όρων απόλυσης των βαρυποινιτών και ισοβιτών.
Όσον αφορά τα αδικήματα της εσχάτης προδοσίας, της ανθρωποκτονίας, του ομαδικού βιασμού, του βιασμού σε βάρος ανηλίκου και της θανατηφόρας ληστείας, η προβλεπόμενη ποινή είναι μόνον η ισόβια κάθειρξη.
Παράλληλα, στα παραπάνω εγκλήματα, για τις περιπτώσεις καταδίκης σε ισόβια κάθειρξη, το κατώτατο όριο παραμονής στο σωφρονιστικό κατάστημα αυξάνεται από τα 16 χρόνια (πραγματικής έκτισης) που ισχύει σήμερα, στα 18 χρόνια.
Την ίδια στιγμή, σε μείζονος ποινικής απαξίας αδικήματα όπως ναρκωτικά, ανθρωποκτονία, ληστεία, εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας, προβλέπεται η απαγόρευση απόλυσης με τον όρο της κατ’ οίκον έκτισης της ποινής με ηλεκτρονική επιτήρηση.
Ταυτόχρονα, επανέρχεται η κακουργηματική μορφή της αιμομιξίας, η οποία τον Ιούνιο του 2019 έγινε πλημμέλημα.
Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του υπουργείου Δικαιοσύνης, οι τροπολογίες στους δύο Κώδικες θα τεθούν άμεσα σε δημόσια διαβούλευση.
Αναλυτικότερα:
Οι τροποποιήσεις επί των δύο εν λόγω Κωδίκων κινούνται σε τέσσερεις βασικούς άξονες, που είναι:
- Πρώτον, στην αυστηροποίηση του πλαισίου των ποινών για συγκεκριμένα εγκλήματα ιδιαίτερης ποινικής απαξίας,
- Δεύτερον, στην αυστηροποίηση της απόλυσης των καταδίκων υπό όρο όπως και της άρσης της απόλυσης εγκληματιών που τελούν κατ’ επανάληψη σοβαρά κακουργήματα,
- Τρίτον, στην επαναφορά και διεύρυνση του αξιοποίνου στα κοινώς επικίνδυνα αδικήματα όπως εμπρησμό, έκρηξη, πλημμύρα κ.λπ., στα αδικήματα σχετικά με την υιοθεσία και στην αναδιαμόρφωση του πλαισίου των ποινών για τα αδικήματα της κλοπής και της υπεξαίρεσης (στην πλημμεληματική τους μορφή), και
- Τέταρτον, στην κατ΄ απόλυτη προτεραιότητα διεξαγωγή της ανάκρισης και την εισαγωγή στο ακροατήριο υποθέσεων εξαιρετικής φύσης ή επί κακουργημάτων που αφορούν εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας και οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής.
Οι τροπολογίες επί των δυο Κωδίκων, μεταξύ των άλλων, προβλέπουν:
- Για τα αδικήματα της εσχάτης προδοσίας, της ανθρωποκτονίας, του ομαδικού βιασμού και του βιασμού σε βάρος ανηλίκου και της θανατηφόρας ληστείας, προβλέπεται μόνο η ποινή της ισοβίου καθείρξεως.
- Η παραγραφή για τα εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας όταν αυτά τελούνται σε βάρος ανηλίκου θα αρχίζει από την ενηλικίωσή του και για ένα έτος, εφόσον η πράξη είναι πλημμέλημα και για τρία έτη εφόσον η πράξη είναι κακούργημα.
- Το αδίκημα της προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας και η προσβολή της γενετήσιας ευπρέπειας για τους ανηλίκους θα διώκεται πλέον αυτεπαγγέλτως.
- Η προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας, όταν τελείται σε χώρο εργασίας, κ.λπ. τιμωρείται πλέον μόνο με φυλάκιση (καταργήθηκε η δυνατότητα της εναλλακτικής καταδίκης με χρηματική ποινή) και διώκεται αυτεπάγγελτα.
- Το αδίκημα της αιμομιξίας επανέρχεται στην κακουργηματική μορφή του, από πλημμέλημα που ήταν.
- Το αδίκημα των γενετήσιων πράξεων με ανηλίκους ή ενώπιον τους, τιμωρείται πλέον μόνο ως κακούργημα.
- Η παλαιά διάταξη του άρθρου 310 παράγραφος 1 του Ποινικού Κώδικα για τη βαριά σωματική βλάβη επαναφέρεται.
- Αυστηροποιείται η διάταξη για τη σωματική βλάβη από αμέλεια και προστίθεται νέα διάταξη σύμφωνα με την οποία συνιστά επιβαρυντική περίσταση η τέλεση σωματικής βλάβης σε βάρος υπαλλήλου κατά την εκτέλεση της εργασίας.
- Επαναφέρεται η διάταξη για την απρόσφορη απόπειρα, η οποία είχε καταργηθεί με την αλλαγή του Ποινικού Κώδικα τον Ιούνιο του 2019.
Υφ΄ όρων απόλυση από τις φυλακές
Όπως αναφέρεται στις τροπολογίες, για την υφ΄ όρων απόλυση των καταδικασθέντων προβλέπεται:
- Σε περίπτωση πρόσκαιρης κάθειρξης για τα εγκλήματα του νόμου περί ναρκωτικών (διακεκριμένη μορφή), συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, τέλεση τρομοκρατικών πράξεων, εσχάτη προδοσία, ανθρωποκτονία, ληστεία, εκβίαση, βιασμό και όλα κατά της γενετήσιας ελευθερίας εγκλήματα, δίνεται η δυνατότητα για απόλυση υπό όρο μόνο αν έχουν εκτιθεί με ευεργετικό υπολογισμό τα 4/5 της ποινής.
- Την ίδια στιγμή για τα παραπάνω εγκλήματα, για τις περιπτώσεις καταδίκης σε ισόβια κάθειρξη, το κατώτατο όριο παραμονής στις φυλακές του καταδίκου αυξάνεται από τα 16 χρόνια (πραγματικής έκτισης) που ισχύει σήμερα στα 18 χρόνια.
Ακόμη, απαγορεύεται η απόλυση με τον όρο της κατ’ οίκον έκτισης της ποινής με βραχιολάκι (ηλεκτρονική επιτήρηση) σε μείζονος ποινικής απαξίας αδικήματα, όπως είναι ναρκωτικά, ανθρωποκτονία, ληστεία, εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας, κ.λπ.
Κλοπές, παράνομη υιοθεσία, εμπρησμοί
Επίσης, σύμφωνα με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις διευρύνεται το αξιόποινο για τις παραβάσεις σχετικά με την υιοθεσία, ενώ τιμωρείται τόσο εκείνος που δίνει το παιδί του σε υιοθεσία, όσο εκείνος που υιοθετεί και εκείνος που μεσολαβεί στην υιοθεσία αποκομίζοντας ο ίδιος ή προσπορίζοντας σε άλλον παράνομο περιουσιακό όφελος.
Τέλος, αυστηροποιείται το πλαίσιο των ποινών στα αδικήματα της κλοπής και της υπεξαίρεσης (στην πλημμεληματική τους μορφή), όπως αυστηροποιούνται οι διατάξεις για τα κοινώς επικίνδυνα εγκλήματα, δηλαδή για τον εμπρησμό, τον εμπρησμό δασών, την πλημμύρα, την έκρηξη κ.λπ.
