Ελληνική λεγεώνα: Οι Έλληνες εθελοντές στο ρωσικό Στρατό κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου – Οι 201 παρέμειναν στη Μαριούπολη
Η Ελληνική Λεγεώνα ήταν σώμα Ελλήνων εθελοντών στον ρωσικό στρατό, κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου, πήρε μέρος στις μάχες που διεξήχθησαν στον Δούναβη και την Κριμαία.
Η ιστορία της Ελληνικής Λεγεώνας συνδέεται με τον Κριμαϊκό Πόλεμο (Οκτώβριος 1853-Φεβρουάριος 1856), μεταξύ Ρωσίας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, εξελίχθηκε ως βίαιη διαμάχη της τελευταίας και των δυτικών συμμάχων της (Γαλλίας και Βρετανίας, προς το τέλος του πολέμου και του Βασιλείου της Σαρδηνίας – Πεδεμοντίου) με τη Ρωσία.
Η Ελληνική λεγεώνα στο ρωσικό Στρατό
Οι Έλληνες εθελοντές έλαβαν μέρος στις μάχες του Μαρτίου του 1854, περνώντας στη δεξιά όχθη του Δούναβη, και τον Μάιο του ίδιου έτους στη μάχη εναντίον των Τούρκων στο νησί Ραντομάν. Στις αρχές του 1855, η Λεγεώνα, η οποία αριθμούσε περίπου 800 εθελοντές, μεταφέρθηκε στην Κριμαία.
Τον Ιούνιο του 1856 η Λεγεώνα διαλύθηκε. Μερικοί από τους εθελοντές αρνήθηκαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους φοβούμενοι διώξεις από τις τουρκικές αρχές, καθώς πολλοί ήταν Τούρκοι υπήκοοι.
201 εθελοντές εγκαταστάθηκαν στη Μαριούπολη, όπου από τον 18ο αιώνα διαβιούσε ο γηγενής ελληνικός πληθυσμός της Κριμαίας.
Το Ελληνικό Βασίλειο και ο Κριμαϊκός πόλεμος
Ο ανταγωνισμός Ρωσίας – Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είχε δημιουργήσει μεγάλη συγκίνηση στους Έλληνες, που διέβλεπαν ότι η διένεξη αυτή ίσως να βοηθούσε τα φιλόδοξα Ελληνικά όνειρα για την πραγμάτωση της «Μεγάλης Ιδέας».
Η θρησκευτική διάσταση του ζητήματος, οι προαιώνιοι θρύλοι για την λύτρωση του Ελληνισμού από το «ξανθό γένος» αλλά και οι Ρωσικές ανεπίσημες παροτρύνσεις είχαν ενθουσιάσει και κινητοποιήσει ένα μεγάλο τμήμα της Ελληνικής κοινής γνώμης.
Τις ελπίδες αυτές και τον λαϊκό πόθο για Εθνική αποκατάσταση ενστερνιζόταν πριν από όλους ο Βασιλιάς Όθων και η Βασίλισσα Αμαλία, οι οποίοι φρόντιζαν να συγκεντρωθούν χρήματα με μυστικούς εράνους ανάμεσα στους πλούσιους Έλληνες εμπόρους της Μασσαλίας, της Βιέννης και της Τεργέστης για να αγοραστούν όπλα και πολεμοφόδια για να χρησιμοποιηθούν σε μια πιθανή εξέγερση.
Η αρθρογραφία του Αθηναϊκού Τύπου ήταν εξαιρετικά φιλοπόλεμη και επιθετική έναντι των Τούρκων, ενώ σημαντικές προσωπικότητες όπως ο υπουργός στρατιωτικών Σπυρομήλιος, ο Ανδρέας Μεταξάς και ο στρατηγός Κίτσος Τζαβέλας προετοίμαζαν μυστικά την εξέγερση συγκεντρώνοντας πολεμικό υλικό στην Κρήτη.
Έτσι, στις αρχές του 1854 το σύνολο των δυνάμεων του Ελληνισμού, εντός και εκτός του μικρού Ελληνικού Βασιλείου βρισκόταν σε αναβρασμό.
Οι αφορμές για τον ξεσηκωμό δεν άργησαν να δοθούν από την Οθωμανική εξουσία: κάποιες αυθαιρεσίες Οθωμανών διοικητών στη Θεσσαλία και η αύξηση της φορολογίας στις επαρχίες της Ηπείρου, έδωσαν το έναυσμα για την εξέγερση.
Σημαντικός συντελεστής στην εκδήλωση της, ήταν και η απουσία των τουρκικών στρατευμάτων που είχαν μεταφερθεί στα σύνορα με τις Παραδουνάβιες ηγεμονίες.
Αμέσως πολλοί σημαντικοί Έλληνες αξιωματικοί παραιτήθηκαν από τον Ελληνικό στρατό και στελέχωσαν την εξέγερση, ενώ ακόμη και βουλευτές ηγήθηκαν ενόπλων σωμάτων.
Επί ποδός πολέμου βρέθηκε το σύνολο του Ελληνισμού ανεξαρτήτως ηλικίας και κοινωνικής τάξης, με βασικό σύνθημα την ανασύσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ενώ έκαναν την εμφάνιση τους σημαίες με την επιγραφή «Βυζαντινόν Βασίλειον».
Επίλογος
Την λήξη του Κριμαϊκού πολέμου ακολούθησε μιας Διεθνής διάσκεψη στο Παρίσι με την συμμετοχή όλων των συμβαλλόμενων που οδήγησε στην υπογραφή της ομώνυμης συνθήκης στις 30 Μαρτίου 1856.
Η συνθήκη αυτή ουσιαστικά εισήγαγε την Οθωμανική Αυτοκρατορία ως μόνιμο μέλος της Διεθνούς κοινότητας και κατοχύρωνε την ακεραιότητα της ως εμπόδιο στην Ρωσική κάθοδο στην Μεσόγειο, καθώς κάθε Ρωσική επέμβαση θεωρούταν από την Αγγλία και την Γαλλία ως casusbelli (αιτία πολέμου).
Ως αντιστάθμισμα η Οθωμανική Αυτοκρατορία αναγκάστηκε να παρέχει σημαντικές μεταρρυθμίσεις (Τανζιμάτ) υπέρ των χριστιανών πολιτών της, παρέχοντας εκτεταμένες εγγυήσεις (Χάτι Χουμαγιούν) για τον σεβασμό των βασικών ατομικών δικαιωμάτων τους.
Η Ρωσία θα εγκατέλειπε οριστικά την πολιτική προσεταιρισμού των Χριστιανών της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, υιοθετώντας το δόγμα του «πανσλαβισμού».
Η Ελλάδα δεν συμμετείχε σε όλες αυτές τις διεργασίες, ενώ δεν επιτράπηκε να υπάρχει Ελληνική αντιπροσωπεία στην διάσκεψη των Παρισίων όπως ζήτησε ο Έλληνας υπουργός εξωτερικών Ραγκαβής, ούτε καν σε ρόλο παρατηρητή.
Η Ελληνική κρίση κατά την διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου απέδειξε την αδυναμία του μικρού Ελληνικού Βασιλείου και την άμεση εξάρτηση του από τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής, που δεν δίστασαν να εγκαταλείψουν όλα τα προσχήματα και να επέμβουν στρατιωτικά και με απροκάλυπτη ωμότητα στις Ελληνικές υποθέσεις.
Έτσι διαλύθηκε και ο μύθος για τον φιλελληνισμό των μεγάλων δυνάμεων που είχε καλλιεργηθεί μετά την ναυμαχία του Ναβαρίνου και κατέστησε τον διαχωρισμό των πολιτικών δυνάμεων της εποχής σε Ρωσικό, Αγγλικό και Γαλλικό κόμμα χωρίς περιεχόμενο.
Τα αποσπάσματα είναι από το δημοσίευμα «Ο Κριμαϊκός πόλεμος, η Ελληνική εμπλοκή και το «Υπουργείο Κατοχής», στην ιστοσελίδα Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη
