Τι “κατάφερε” ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin με την εισβολή στην Ουκρανία;
Σε μια εκτεταμένη ανάλυση για το τι “κατάφερε” ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin προχώρησε το Foreign Affairs, καταλήγοντας όμως ότι μπορεί ο ηγέτης της Ρωσίας ακόμη να έχει ισχυρά ερείσματα στη χώρα του, αλλά σίγουρα τα πράγματα έχουν αλλάξει μετά την εισβολή στην Ουκρανία.
Η συσπείρωση των ξένων
Η επίθεση του Putin, στην Ουκρανία ξεκαθάρισε τελικά ποια ήταν η σχέση της Ρωσίας με τον υπόλοιπο κόσμο.
Από τότε που ανήλθε την εξουσία, το 2000, πολλοί είχαν προσπαθήσει να συνεργαστούν μαζί του, αλλά ένας πόλεμος από επιλογή εναντίον μιας χώρας για την οποία ο Putin ισχυρίζεται ότι δεν έχει δικαίωμα ύπαρξης, οδήγησε τη διεθνή κοινότητα να αλλάξει γνώμη.
Το αποτέλεσμα είναι σημαντικές και τιμωρητικές κυρώσεις, στις οποίες συμμετέχει ακόμη και η Γερμανία, η οποία ήταν απρόθυμη εδώ και καιρό να αντιμετωπίσει τον Putin.
Εσωτερικές αντιδράσεις
Μια ανάλογη αλλαγή, όπως αυτή της διεθνούς κοινότητας, θα μπορούσε κάλλιστα να είναι σε εξέλιξη και στην Ρωσία.
Αν και απολαμβάνει επί δύο δεκαετίες σχετικά υψηλά επίπεδα δημόσιας αποδοχής χάρη, σε μεγάλο βαθμό, στην ικανότητά του να αποκαταστήσει την οικονομική ανάπτυξη και την σταθερότητα στη χώρα, οι περισσότεροι Ρώσοι πλέον έχουν ελάχιστες ψευδαισθήσεις για τον ηγέτη τους.
Μαζί με τη διαφθορά που ωφελεί τον ίδιο και την ελίτ γύρω του, ελάχιστοι ανέμεναν ότι ο Putin θα εξαπέλυε έναν μεγάλο πόλεμο εναντίον των Ουκρανών.
Βέβαια, η καταστολή στο εσωτερικό της Ρωσίας είναι τέτοια που ελάχιστοι πιστεύουν ότι ο Putin δεν θα επιβιώσει από οποιαδήποτε αντίδραση στο εσωτερικό.
Και αυτό πιθανότατα να είναι αλήθεια, καθώς στα προσωποπαγή αυταρχικά καθεστώτα -όπου η εξουσία συγκεντρώνεται στα χέρια ενός ατόμου, ο ηγέτης σπάνια εκδιώκεται από το αξίωμα από πολέμους, ακόμα και όταν ηττάται.
Αυτό συμβαίνει τόσο επειδή οι άλλες ελίτ δεν είναι αρκετά ισχυρές για να καταστήσουν τον ηγέτη υπεύθυνο, όσο και επειδή το εγχώριο κοινό έχει ελάχιστες ευκαιρίες να τους τιμωρήσει για τις πράξεις τους.
Όντως… αντέχει;
Σύμφωνα με το Foreign Affairs υπάρχουν καλοί λόγοι να πιστεύει κάποιος ότι ο Putin μπορεί να αντέξει την αντίδραση στον πόλεμό του.
Έχει καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια το τελευταίο έτος για να πατάξει την ρωσική κοινωνία των πολιτών, την πολιτική αντιπολίτευση, τους δημοσιογράφους, και το περιβάλλον της πληροφορίας.
Η θρασεία δηλητηρίαση του Ρώσου ηγέτη της αντιπολίτευσης, Al. Νavalny, από το καθεστώς και η απαγόρευση της ΜΚΟ Memorial, του πιο σημαντικού μετασοβιετικού πολιτικού θεσμού της χώρας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, υπογραμμίζουν την δέσμευση του καθεστώτος στην χρήση καταστολής για την διατήρηση του ελέγχου.
Και οι Ρώσοι το κατάλαβαν.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση από το Levada Center το 2021, το 52% των Ρώσων φοβάται τη μαζική καταστολή και το 58% φοβάται ότι θα συλληφθεί αυθαίρετα ή θα πάθει κακό από τις Αρχές με άλλο τρόπο –το υψηλότερο ποσοστό που έχουν φτάσει αυτοί οι δείκτες από το 1994 και μετά.
Μια τέτοια άνοδος στην καταστολή είναι συνηθισμένη στα τέλη της θητείας των επί μακρό χρόνο αυταρχικών.
Μαζί με την καταστολή, ο Putin μπορεί να χειραγωγήσει το περιβάλλον της πληροφορίας στην Ρωσία, διαμορφώνοντας τον τρόπο που πολλοί Ρώσοι κατανοούν τα γεγονότα στην Ουκρανία.
Ήδη, οι δρώντες της ασφάλειας της Ρωσίας παρενοχλούν άτομα που δημοσιεύουν αντιπολεμικά μηνύματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και λογοκρίνουν γεγονότα και λεπτομέρειες σχετικά με τον πόλεμο.
Μαζί, η καταστολή και ο έλεγχος της πληροφορίας θα μπορούσαν να αποτρέψουν την επέκταση των αντιπολεμικών διαδηλώσεων στην Ρωσία.
Μέχρι στιγμής, το καθεστώς έχει συλλάβει περισσότερα από 5.000 άτομα επειδή διαδήλωναν ενεργά κατά της εισβολής της Ρωσίας, κάτι που μπορεί να αποτρέψει άλλους από το να συμμετάσχουν.
Υπάρχουν φωνές κόντρα στην καταστολή
Υπάρχουν όμως και καλοί λόγοι που το κλίμα μπορεί να αναστραφεί.
Παρά την καταστολή, διαδηλώσεις έχουν λάβει χώρα σε περισσότερες από 58 πόλεις σε ολόκληρη την Ρωσία.
Οι πρώτες διαδηλώσεις είναι αξιοσημείωτες όχι μόνο για την γενναιότητα που αντανακλούν, αλλά και για τις προοπτικές που διαθέτουν -οι διαμαρτυρίες σε πολύ καταπιεστικά καθεστώτα είναι πιο πιθανό να είναι επιτυχείς από όσο οι διαμαρτυρίες σε λιγότερο καταπιεστικά περιβάλλοντα.
Αυτό συμβαίνει επειδή όταν οι άνθρωποι βγαίνουν στους δρόμους, ακόμη και όταν το κόστος είναι υψηλό, στέλνοντας ένα ισχυρό μήνυμα σε άλλους πολίτες ότι η εναντίωσή τους είναι κοινή.
Ορατά τα ρήγματα στο προφίλ του Putin
Ακόμα κι αν οι ενέργειες του Putin δεν τον εκτοπίσουν αμέσως από την εξουσία, ο πόλεμος στην Ουκρανία δημιουργεί μακροπρόθεσμες ευαλωτότητες, αναφέρει το Foreign Affairs.
Οι τιμωρητικές οικονομικές κυρώσεις κομματιάζουν ήδη την αξία του ρουβλίου και η οικονομική ζημιά αναμένεται να ενταθεί.
Με την πάροδο του χρόνου, αυτό θα μπορούσε να αποδυναμώσει τον Putin στο εσωτερικό.
Οι κυρώσεις τείνουν επίσης να είναι πιο αποτελεσματικές όταν στοχεύουν σε προσωποπαγή αυταρχικά καθεστώτα από όσο όταν στοχεύουν σε άλλους τύπους απολυταρχιών, επειδή οι προσωποπαγείς δικτάτορες εξαρτώνται περισσότερο από την πατρωνία για να διατηρήσουν την εξουσία.
Μέχρι στιγμής, η ελίτ της Ρωσίας δεν έχει υποχρεωθεί ποτέ να επιλέξει μεταξύ της ζωής που θέλει και του Putin.
Χάνοντας την επαφή
Το να προβλέψει κάποιος την πτώση ενός αυταρχικού ηγέτη είναι μάταιο.
Οι αδύναμοι και αυταρχικοί μπορούν να προχωρούν χωλαίνοντας πολύ περισσότερο από όσο αναμένουν οι αναλυτές.
Όμως οι αναλυτές γνωρίζουν ότι οι προσωποπαγείς ηγέτες όπως ο Putin είναι πιο πιθανό να κάνουν λάθη στην εξωτερική πολιτική από όσο άλλοι αυταρχικοί.
Περιβάλλουν τους εαυτούς τους με yes men που τους λένε μόνο αυτό που θέλουν να ακούσουν και αποκρύπτουν τα άσχημα νέα, δυσκολεύοντας αυτούς τους δικτάτορες να λάβουν εμπεριστατωμένες αποφάσεις.
Το αν ο πόλεμος επιλογής του Putin γίνει ή όχι το λάθος που θα τον απομακρύνει από την εξουσία είναι ένα ανοιχτό ερώτημα.
Αλλά η Ρωσία βιώνει αυξανόμενη δυσαρέσκεια από το κοινό, ρωγμές μεταξύ των ελίτ της, και ευρεία διεθνή τιμωρία.
Η πτώση του Putin μπορεί να μην έρθει αύριο ή μεθαύριο, αλλά η λαβή του στην εξουσία είναι σίγουρα πιο αδύναμη από όσο ήταν πριν εισβάλει στην Ουκρανία, καταλήγει το Foreign Affairs.
