Ιστορία αληθινή, έτοιμη στο πιάτο να γίνει σενάριο ταινίας, να την βλέπεις και να μην την χορταίνεις. Αρκεί βέβαια να έχει σκηνοθεσία αντάξια επεισοδίου της αντίστασης, σαν κι αυτό που ευθύς θα περιγράψουμε: Τέλη του 1942, όταν το αντάρτικο είχε φουντώσει στην Ρούμελη. Και γι’ αυτό οι Ιταλοί δεν τολμούσαν να ξεμυτήσουν πέραν από τους ελεγχόμενους από τους κατακτητές χώρους. Ένας, όμως, συνταγματάρχης Ματζάνι στο όνομα, έκανε την κουτουράδα του.
Στη θέση “Συκιά” της Μακρυνείας ξεπετάχθηκαν αντάρτες μπροστά σε Ιταλό αξιωματικό και τον κάνουν τσακωτό με την κουστωδία του μαζί. Χέστηκε πάνω του, και δεν σταμάτησε να σταυροκοπιέται διότι οι αντάρτες δεν τον σκότωσαν. “Τράβα στην πατρίδα σου, τι δουλειά έχεις στην Ελλάδα…” του είπαν και τον άφησαν ελεύθερο.
Πριν φύγουν οι Ιταλοί από την Ελλάδα αυτός ο Ματζάνι διέπραξε κάτι απίστευτο. Παρέδωσε όλο τον οπλισμό της μονάδας του στους αντάρτες. Δεν ξέχασε ποτέ ότι του έσωσαν τη ζωή. Στο μεταξύ οι Γερμανοί έχουν πιάσει τα πόστα στο Αγρίνιο και έστησαν παντού μπλόκα. Πως να μεταφερθεί το ιταλικό οπλοστάσιο στο βουνό;
Παπα-Βαλής, από το Νεροχώρι του Θέρμου, 40 χρονώ, λεβεντόπαιδο, έχει περάσει στην αντίσταση. Ο πονηρός. Μπαινοβγαίνει στην φυλακή, τάχατες να κοινωνήσει ή να δώσει τρόφιμα από τους δικούς τους στους κρατουμένους των Γερμανών. Ο γάτος παπάς μεταφέρει ραβασάκια, εντολές του ΕΛΑΣ.
Με τα ιταλικά όπλα, τι γίνεται; “Θα τα βγάλουμε…” υποσχέθηκε με ύφος αινιγματικό ο παπα-Βαλής στον ελασίτη αποθηκάριο.
- Πλάκα μου κάνεις, παππούλη…, τον τσαμπουκαλεύει ο αποθηκάριος. Με ποιο τρόπο, μου λες παπά, θα περάσουν από τα μπλόκα τα πολυβόλα και οι όλμοι; Μόνος ένας τρελός…
“Ένας τρελός και… πεθαμένος!” τον κόβει ο ρασοφόρος. Και συμπληρώνει “Τρελός, πεθαμένος και φτωχός!!!”.
Υπάρχει μια λουσάτη και ευρύχωρη νεκροφόρα του δήμου. Μ’ αυτήν έκαναν την τελευταία βόλτα στον μάταιο κόσμο, πριν τους θάψουν τα μεγάλα προσώπατα της περιοχής, στρατηγοί, δεσποτάδες, δικαστικοί, δήμαρχοι και σία. Ο παπά-Βαλής εξηγεί το σχέδιό του.
-Το λέει η ψυχή σου; Θα τα καταφέρεις, παππούλη;
“Αυτό θα το αποφασίσει ο Θεος!”.
Κάθε μέρα και μια κηδεία! Δημοσία δαπάνη, διότι αυτοί που “πέθαιναν” ήταν μπατήρια. Γέροι και γριές της φτωχολογιάς. Φορτώνουν όπλα την κάσα με τους γυαλιστερούς σταυρούς και τα αγγελουδάκια και στην περιφορά της κλαρίνο οι Γερμανοί, χτυπάνε κιόλας με θόρυβο το τακούνι στο έδαφος.
Η δουλειά έγινε ρουτίνα. Το χτυποκάρδι του παπά και του μεταφορέα του φέρετρου πήγε περίπατο. Έλεγε τους ψαλμούς για τον “νεκρό” ο παπάς, φορούσε και το ύφος το επαγγελματικό με οδύνη για την απώλεια ενός ακόμα πατριώτη, ενώ στην κάσα μέσα είχαν βολέψει κιβώτια με χειροβομβίδες και μυδράλλια. Και κάθε φορά οι Γερμανοί στο μπλόκο να παρουσιάζουν όπλα (!) τιμώντας τον “πεθαμένο”.
Κάποτε βρώμισε το πράμα. Πιθανόν να έπεσε ρουφιανιά, όχι πως κάτι να ψυλλιάστηκαν οι Γερμανοί. Με το που φθάνει στο μπλόκο η νεκροφόρα με τα μπιχλιμπίδια της επάνω, οι Γερμανοί σταματάνε να κάνουν τον μαλάκα. Με ντουφέκια και διαταγές που πάγωναν το αίμα διακόπτουν τη λιτανεία πριν το νεκροταφείο και αρχίζουν έρευνα!
- Τι συμβαίνει, τέκνα μου…, παριστάνει την οσία Πελαγία ο παπα-Βαλής.
“Άνοιξε την κάσα και άσε τα λόγια…” ξηγιόνται οι Γερμανοί.
-Τέκνα μου, γιατί να ταράξουμε τη γαλήνη του νεκρού…, επιμένει ο παπάς.
Τελικά. Αυτά γίνονται μόνο στα έργα. Ανοίγει η κάσα και οι Γερμανοί βλέπουν μέσα έναν πεθαμένο. Εκείνη την ημέρα η κηδεία δεν ήταν σκηνοθετημένη.
Πάω στον Κρητικό συγγραφέα Θέμο Κορνάρο (1909-1970) που έγραψε για τα αίσχη των ιερέων στο βιβλίο “Κλέφτες κι αγύρτες στην εξουσία”. Αριστερός και αντιστασιακός ο Κορνάρος συνελήφθη από τους Γερμανούς, εξορίστηκε από τους Έλληνες μετά τον πόλεμο. Για όσα έγραψε στο βιβλίο του ο Κορνάρος δέχθηκε μήνυση από τον μητροπολίτη Ιερόθεο και η δίκη ξεκίνησε στο Μεσολόγγι στις 22 Ιουλίου, σα σήμερα το 1946. Που κολλάει με την ιστορία μας ο Κορνάρος; Ο σεβασμιώτατος Ιερόθεος υποστήριξε στο δικαστήριο ότι στον συγγραφέα έδωσε πληροφορίες ο παπα-Βαλής.
ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ του παπα-Βαλή έγραψε με τον δικό του τρόπο ο αριστερός συγγραφέας Σωτήρης Πατατζής (1917-1991) στη συλλογή διηγημάτων του “Ματωμένα Χρόνια”.
